Sách luôn được xem như người bạn đồng hành thân thiết nhất trên bước đường phát triển và hoàn thiện bản thân của mọi con người. Vì thế sớm dạy cho trẻ thói quen đọc sách, yêu quý sách luôn là điều cần thiết trong việc nuôi dạy con cái. Thế nhưng, dạy con thích đọc sách như thế nào cho hiệu quả lại là vấn đề mà không phải bất kỳ phụ huynh nào cũng làm tốt, đặc biệt trong xu hướng bùng nổ của các loại phương tiện nghe nhìn, cũng như công nghệ thông tin như hiện nay.
Môi trường gia đình luôn đóng vai trò quan trọng: Để con yêu sách, bố mẹ không chỉ dạy dỗ mà còn là tấm gương cho con học hỏi. Thực tế, với mọi đứa trẻ, người thầy đầu tiên, quan trọng nhất và vĩ đại nhất không ai khác hơn bố mẹ chúng. Do đó, nếu bố mẹ không có thói quen đọc sách, yêu sách, thậm chí trong nhà chưa từng xuất hiện một cuốn sách, báo nào thì con cũng khó lòng mà thích đọc sách được.
Vì thế, thật dễ hiểu khi một bà mẹ luôn xem tủ sách như trái tim của ngôi nhà thì con cái họ thật khó để chối bỏ sự lôi cuốn của những cuốn sách.
Sách như phần thưởng quý giá cho mọi thành tích: Một số phụ huynh luôn xem việc khen thưởng cho con những lúc xứng đáng như cách khích lệ tinh thần trẻ. Và phần lớn trong số đó sẽ lựa chọn “phần thưởng” cho con là đồ chơi, áo quần, bánh kẹo, hay một buổi đi chơi thú vị trong công viên. Điều đó luôn thú vị với bé nhưng sẽ thích hợp hơn rất nhiều nếu ta chọn cho bé những cuốn sách. Cách này không chỉ có tác dụng khích lệ trẻ mà còn hình thành thói quen yêu sách, quý trọng sách và thích đọc sách rất tốt cho trẻ.
Nhà sách như điểm đến thú vị: Một bà mẹ kể rằng, ngay từ nhỏ, bà đã có thói quen đi nhà sách vào mỗi dịp cuối tuần cùng gia đình. Thói quen đó không thay đổi cho đến khi bà trở thành mẹ. Và như thường lệ, mỗi cuối tuần bà luôn tranh thủ thời gian để đưa con đến nhà sách đọc và tìm mua những cuốn sách hay. Điều đó dường như có ảnh hưởng rất lớn đến đứa con gái đang ở tuổi mẫu giáo của bà khi mà cô bé xem việc đến nhà sách như địa điểm thư giản hạnh phúc cuối tuần. Và tất nhiên, đây luôn là cách hữu hiệu để hình thành thói quen biết chọn mua những cuốn sách hay để làm “của để dành” cho bé.
Thói quen đọc sách cần được hình thành ngay từ những ngày đầu tiên: Đừng bao giờ đợi đến khi trẻ biết đọc mới mua sách cho con hay dạy con thích đọc sách, mà thói quen đó cần được hình thành ngay từ những ngày đầu tiên khi bé đến với thế giới này. Một số bà mẹ chia sẻ rằng ngay khi con còn trong bụng, họ đã đọc sách cho con nghe mỗi ngày. Thói quen đó không có gì thay đổi cho đến khi con tự biết đọc sách.
Bên cạnh đó, những năm tháng đầu đời của bé, sách luôn là món “đồ chơi” không thể thiếu của con. Tất nhiên, để thích hợp với độ tuổi, họ có thể chọn mua những cuốn sách dày, có nhiều tranh ảnh, màu sắc ngộ nghĩnh và tha hồ cho bé gặm nhấm, lật từng trang nâng niu hoặc ném toẹt vào tường khi thích mà không sợ bị hỏng, rách.
Đọc sách cùng con: Trước khi bé có thể tự đọc sách, hãy đừng bao giờ bỏ mặc con với cuốn sách chi chít hình ảnh, con chữ mà bé không thể hiểu nó là gì. Mỗi buổi tối nên dành ra khoảng từ ba mươi phút trước khi đi ngủ để đọc sách cùng con luôn là thói quen cần được duy trì.
Tất nhiên, để việc đọc sách trở nên hiệu quả, hứng khởi với bé cũng như tạo điều kiện cho bé cùng tham gia trong việc đọc sách, bố mẹ có thể kết hợp đọc theo lối phân vai. Cụ thể như có thể cùng bé đóng vai của những nhân vật khác nhau có trong câu chuyện, hoặc cũng có thể dùng chăn gối, búp bê, gấu bông,… sẵn có trên giường đễ tạo sự sinh động, dễ nhớ cho câu chuyện. Một vài bà mẹ đã áp dụng phương pháp này và thật thú vị khi họ chia sẻ rằng mỗi tối các bé luôn cố “ra giá” “Mẹ ơi! Hai truyện/ ba truyện nhé mẹ!” trông rất đáng yêu.
Hướng dẫn con cùng đọc sách: Nhiều người cho rằng con còn quá nhỏ, chưa biết chữ nên chưa thể dạy con đọc sách được. Thực tế, điều đó hoàn toàn ngược lại. Chúng ta không hề lạ hình ảnh một nhóc ba tuổi có thể cầm quyển sách lật từng trang và đọc vanh vách những gì có trong đó khi bé chưa hề biết chữ. Không những thế, bé còn có thể giải thích tường tận mọi thứ liên quan đến trang sách đó. Đây chính là kết quả của việc dạy trẻ đọc sách của bố mẹ.
Bố mẹ nên vừa đọc vừa để trẻ có cơ hội quan sát những gì có trong sách. Có thể dùng que chỉ từng chữ mà chúng ta đang đọc. Sau đó giải thích những hình ảnh liên quan. Đồng thời cần đặt ra những câu hỏi đơn giản đến phức tạp để giúp trẻ nhớ và hiểu rõ hơn về nội dung đang đọc.
Tất nhiên, truyện cho bé đọc và đọc cho bé nghe phải thật sự phù hợp với lứa tuổi của con để đảm bảo chúng luôn được cuốn hút vào những gì đang đọc. Những câu hỏi đưa ra cho bé liên quan đến câu chuyện cũng cần thích hợp và thay đổi cấp độ theo thời gian.
Tạp chí dành riêng cho bé cũng là cách hiệu quả để hình thành thói quen thích đọc ở con: Câu chuyện của một bà mẹ trẻ làm ở nhà xuất bản kể lại rằng vì tính chất công việc nên gia đình bà thường xuyên phải đặt vài loại báo, tạp chí vào nhân đó bà cũng đã chọn đặt cho con loại báo phù hợp lứa tuổi, mỗi tuần một số. Con rất vui thích và tự hào về điều này. Những ngày có báo mới, đi học về bao giờ con cũng hỏi, rồi mở ra xem ngay như vừa nhận được một món quà, cháu chăm chỉ ngồi đánh vần từng chữ ở những tít bài mà con yêu thích. Thi thoảng cô bé thắc mắc: “Tại sao mẹ đọc được mà con chưa đọc được nhiều chữ vậy nhỉ?”, rồi lại ngồi đánh vần tiếp.
Điều đó cho thấy rằng việc đặt mua một tạp chí định kỳ cho bé khi bé chưa biết đọc không phải là vô bổ. Nó giúp bé có hứng thú học chữ, đọc sách, thu thập những thông tin bổ ích ngay từ nhỏ. Đó luôn được xem như thứ cần thiết cho mỗi người trưởng thành.
Dạy con yêu sách: là điều không kém phần quan trọng trong việc dạy con đọc sách. Cần giúp bé hiểu rằng, sách sau khi xem xong cần được sắp xếp đúng nơi quy định, không vứt bừa bãi, ngồi, nằm lên sách, báo hay xé rách, làm hư hỏng sách. Đây cũng là việc làm “gian nan” đòi hỏi rất nhiều sự kiên trì của bố mẹ bởi các bé thường có thói quen lấy cùng lúc rất nhiều sách và không nhớ phải làm gì sau khi xem xong.
Bé cũng cần có một tủ sách riêng: Đừng bao giờ nghĩ rằng người lớn và sách của người lớn mới đáng được bày biện, lưu giữ trên những ngăn tủ riêng đẹp đẽ. Trẻ cũng rất cần ngăn tủ riêng của mình để chúng bảo bọc, cất giữ và “khoe” sách của mình. Do đó, ngay từ đầu, bố mẹ nên thiết kế riêng cho con một ngăn thích hợp trong tủ sách gia đình. Đảm bảo rằng bé có thể thuận tiện lấy và cất sách khi cần. Đồng thời, đó còn là cách để dạy bé biết sắp xếp mọi thứ ngăn nắp, trật tự và thỉnh thoảng mẹ lại cùng con thu dọn tủ sách để rèn luyện thêm tình yêu đối với sách cho bé.
Nhiều tài liệu khoa học đã chứng minh rằng việc đọc sách có thể giúp phát triển trí tưởng tượng, tăng vốn từ vựng… cho trẻ. Sách và các nhân vật trong sách cũng góp phần hình thành nhân cách, định hướng nghề nghiệp, hướng trẻ đến nhiều điều tốt đẹp. Đọc sách còn giúp hình thành cho trẻ những kĩ năng tự học, tạo cho trẻ nền tảng vững chắc đi vào tương lai. Vậy thì tại sao chúng ta không giáo dục con mình thông qua việc đọc sách cho con nghe và dạy con sớm có niềm đam mê đọc sách từ bây giờ?
Nguyên An
Leave a Comment